Islam Ordularının Avrupa'da Ulaştığı Son Nokta Tur ve Puvatya Savaşı

Tur Puvatva savaşı İslam ordularının Avrupa'da elde ettikleri son nokta olmuş ve batı Avrupa'da yenilmeleri neticesinde ilerleyişleri durmuş ve bir nevi tarih değişmişti.

Tur ve Puvatya savaşı önemini Avrupalı tarihçiler şöyle değerlendiriliyor, tipik batılı görüşüyle bu savaş eğer kazanılmış olmasaydı belki de bugün Oxford okullarında Kur'an tefsiri okutuluyor, Müslüman, sünnet edilmiş bir halka İslam öğretiliyor olacaktı diyorlar.

İslam ordusu İslamiyet'ten sonra Akdeniz dünyasının tamamını ele geçirmek adına kuzey Afrika'dan ilerlemiş, bu anlamda Anadolu topraklarından Bizans üstüne yürümüş, iki taraftan Hristiyan Avrupa’yı kıskaç altına almıştı. İspanya'ya geçen ve fetheden İslam orduları Sicilya'yı ele geçirmiş, Roma'yı tehdit etmektedir. Diğer yandan bir diğer İslam ordusu Konstantinopolis yani İstanbul üstüne yürümekteydi.

Müslümanlar Tarık Bin Ziyad tarafından 711 yılında fethettikleri İspanya’ya Endülüs adını verdiler. Ardından Emevi ordusu bu bölgeden kuzeye Fransa’ya doğru fetihlerini sürdürdüler.

721 yılında Muhammed Bin Ensari, Sicilya'da toprak kazanmış Pireneleri geçerek güney Fransa'ya girmiş, Tours önlerinde yaptığı savaşı kaybetmiştir. Bu yenilgi üzerine İspanya'da fetih hareketleri durmuş, ardından 4 yıl sonra tekrar Fransa içlerine bir sefere kalkışmıştır. Fakat Vali Arıbasa bin Suheym aniden ölünce (726) fetih sekteye uğraması ve ardından gelen valilerin sık sık değişmesi İspanya'da karışıklık dönemi başlatmıştır. Berberilerin haklarının çiğnenmesi neticesinde diğer Berberilerin ayaklanması çıkmış, ardından İspanya valiliğine tayin edilen Abdurrahman el Gefiki bu ayaklanmayı bastırmıştır. Ayaklanmayı bastıran Abdurrahman, daha önceki sefer yoluna değil batı yolunu takip ederek tekrar Fransa'ya doğru sefere kalkmış, Bordoux önlerinde Eudes’le çarpışmıştır. Burada Eudes’i yenen İslam ordusu Tours’a (Tur) kadar ilerlemiştir. Sonra yönünü kuzeye Puvatya’ya çeviren İslam ordusunun bu başarıların üzerine Eudes, Fransa kralı Charles Martel’i Tours katedralindeki hazineyi kurtarmak konusunda ikna edince Fransa’yı yöneten Frankların ordusu başlarında Charles Martelile Puvatya (Poitiers) yakınlarında İslam ordusu karşı karşıya geldi. (10 Ekim 732)

Savaşta iki ordu 7 gün boyunca birbirini kollamış, Müslümanlar hücuma geçtiğinde Frenklerin ağır zırhlı olması nedeniyle onları bozguna uğratamamıştır. Ardından komutan Abdurrahman el Gefiki’nin şehit olması her şeyi değiştirmiştir. İslam kuvvetleri gece olduğunda savaş meydanını terk etmiştir. Müslümanların karargahlarını bırakıp gitmelerini gören Frenk askerleri çok şaşırmıştır.

Abdurrahman'ın birliklerinin geri çekilmek zorunda kaldığı Puvatya, Müslümanların Avrupa'daki askeri hedefleri açısından ulaşabildikleri son noktaydı. Savaşta kesin bir sonuca ulaşılmış olmasına rağmen Puvatya isminin bu kadar ünlü olmasının nedeni buydu. Müslüman kuvvetleri o sırada geri kuvvetlerde oluşan Berberi ve Araplar arasındaki çekişmelerden dolayı İspanya içlerine doğru geri çekilmek zorunda kalmıştır. Çünkü takviye alma şansları yoktu bu durumda kesin bir zafer olmamasına rağmen geri çekildiler.

Bugün bile Hristiyanların neredeyse bayram diye kutlayacakları bu çekilme, Avrupa'nın kuzeybatı ucunu oluşturan bu topraklar İslam ordusunun ulaştığı son nokta olmuştur. Batılı kaynaklarda Tours Battle olarakta geçer.

Hristiyanlar oldukça önemsedikleri Puvatya savaşı yada bilinen adıyla Poitiers muharebesi, İslam tarihi ve İslam tarihçileri pek üstüne düşmez. Puvatya savaşından söz etmemiş olmaları dikkat çekicidir. Oysa olumsuz sonuçlanan diğer bir sefer Konstantinopolis seferinden oldukça geniş bahsedilmektedir. Ulaştığı son nokta da bu yenilgi akıncı birliklerinin Frenklere yenilmesi olarak görülmüş ve bu durum doğal karşılanmıştır. Ayrıca Puvatya savaşındaki bu ordu kuşatma ve fetih amacı gütmeyen ganimet toplamak için sefere çıkan, yani Frenklerin yendiği sadece ufak bir akıncı kuvvetiydi. İslam tarihçileri için bu yenilgi normaldi.

İster akıncı birliklerinin yenilgisi olarak kabul edilsin ister İslam ordusu için büyük bir savaş olmasın ancak Puvatya Avrupa açısından sembolik bir dönüm noktası olmuştur. Puvatya savaşı bu yönüyle bakıldığında küçük çaplı bir çatışma olmasına rağmen sonuçları itibariyle çok önemli bir savaştır. İslam orduları ilk defa bu savaş ile durdurulmuştur. Çoğu Batılı tarihçi Avrupa’nın kurtulması için birinci Dönüm noktası olarak Puvatya, ikinci II. Viyana kuşatmasını gösterirler.